Skip to main content

Welkom bij Grondwet.SR

  • Op deze website vindt u informatie over de Grondwet van Suriname en haar ontwikkeling door de eeuwen heen. Vanaf het jaar 1621 tot heden zijn hier alle relevante constitutionele documenten op een centrale plek verzameld.
  • Ook is er een archief opgenomen met historische wettelijke regelingen en andere relevante bronnen.
  • Daarnaast bevat de website een studentensectie met aanvullend studiemateriaal, waaronder dictaten en oefenopgaven.
  • De geldende tekst van de Grondwet kunt u hier bekijken.


  • De Grondwet wordt ook wel de moederwet genoemd. Zij staat boven alle andere wetten en regels die in een land gelden. De Grondwet regelt de organisatie van de staat: de taken en bevoegdheden van de verschillende staatsorganen en hun onderlinge verhoudingen. 
  • De staatskundige organisatie van Suriname is opgebouwd volgens het klassieke model van de trias politica. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen drie staatsmachten: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht.
  • Deze machten zijn verdeeld over verschillende staatsorganen, zodat geen enkel orgaan alle macht in handen heeft. Dit systeem van checks and balances zorgt ervoor dat de machten elkaar in evenwicht houden en controle uitoefenen, ter bescherming van de democratische rechtsstaat.


Grondrechten

  • Grondrechten worden onderverdeeld in twee categorieën:
    • Klassieke grondrechten beschermen burgers tegen inmenging van de overheid. Ze waarborgen individuele vrijheden, zoals het recht op leven, vrijheid van meningsuiting, godsdienst en vereniging. Deze rechten verplichten de staat vooral om zich te onthouden van inbreuken.
    • Sociale grondrechten leggen juist een zorgplicht op aan de overheid. Ze vragen actief beleid om burgers te voorzien van basisvoorwaarden voor een waardig bestaan, zoals onderwijs, gezondheidszorg, werkgelegenheid en een schoon milieu.
  • Naast de grondrechten die in de Grondwet van Suriname zelf zijn vastgelegd, vloeien er ook grondrechten voort uit internationale verdragen waarbij Suriname partij is. De zogenaamde "ieder verbindende bepalingen" uit deze verdragen hebben rechtstreekse werking en gaan zelfs boven nationale wetten.


Organieke Wetten

Wat is een Organieke Wet?

  • Een organieke wet is een bijzondere soort wet die in de Grondwet wordt genoemd. De Grondwet geeft de grote lijnen, maar laat de details over aan een organieke wet. Zo’n wet bepaalt bijvoorbeeld hoe verkiezingen precies worden gehouden, hoe het bestuur van een district werkt, of hoe een bepaalde overheidsinstelling is georganiseerd.
  • Organieke wetten zijn dus belangrijk omdat ze ervoor zorgen dat wat in de Grondwet staat, ook echt in de praktijk kan worden uitgevoerd. 

Historie

  • Hieronder vindt u een overzicht van de constitutionele geschiedenis van Suriname. De belangrijkste documenten worden kort toegelicht en zijn tevens beschikbaar voor raadpleging en download.

West-Indische Compagnie (1621-1650)

  • De West-Indische Compagnie (WIC) was een particuliere onderneming met publiekrechtelijke bevoegdheden, opgericht door de Staten-Generaal van Nederland. Het doel van de WIC was om in de Amerika’s gebieden te veroveren en daar handel en kolonisatie op te bouwen. Wat Suriname betreft zou dit pas in 1682 gebeuren.
  • Daartoe verkreeg de WIC een octrooi in 1621. Deze gaf de WIC het monopolie op handel langs de kusten van Afrika en in de Amerika's. De WIC was bevoegd om verdragen en allianties te sluiten, te besturen, rechters aan te stellen, en de defensie te voeren.
  • De Staten-Generaal droegen een deel van hun soevereiniteit over aan de WIC. Daartoe werd in 1629 de Ordre der Regieringe uitgevaardigd: een reglement met 69 artikelen over bestuur, politiek en justitie.



Willoughbyland (1650 - 1667)

  • Francis Willoughby vestigde in 1650 een volksplanting in Suriname die tot 1667 heeft geduurd onder de naam "Willoughbyland". In deze periode voorzagen de door Willoughby aangevoerde kolonisten in hun eigen bestuur; in 1657 werd een vertegenwoordigende vergadering ingesteld die een eigen gouverneur benoemde (Wiliam Byam).
  • In 1663 ontving Willoughby, samen met Lawrence Hide, van koning Karel II een koninklijk octrooi (letters patent) waarmee Suriname formeel als kolonie aan hen werd verleend.


Zeeland (1667-1682)


De verovering van Fort Willoughby door Abraham Crijnssen.

  • Tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog nam de Zeeuw Abraham Crijnssen Suriname in.
  • Byam capituleerde en Fort Willoughby werd Fort Zeelandia. Daarmee eindigde het Engelse bestuur.
  • De Articles of Surrender werden op 6 maart 1667 getekend tussen Byam en Crijnssen aan boord van het schip Zealand.


Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname (1682-1791)

  • In 1683 werd Suriname door Zeeland verkocht aan de West-Indische Compagnie (WIC) voor de som van 260.000 guldens. De WIC verkocht vervolgens een derde van haar aandeel aan de stad Amsterdam en een ander derde deel aan Van Aersen van Sommelsdijck. De drie aandeelhouders gingen verder onder de naam Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname.
  • Anticiperend op de koop van Suriname had de WIC op 23 september 1682 reeds een octrooi van de Staten-Generaal verkregen. Het octrooi van 1682 diende om de bevoegdheden van de WIC te reguleren en rechten van de kolonisten vast te leggen en te beschermen. Dit octrooi kan als zodanig worden beschouwd als de eerste geschreven staatsregeling voor Suriname.
  • Het Octrooi van 1682 bleef de grondslag voor de bewindvoering van Suriname tot de opheffing van de West-Indische Compagnie in 1791.


Engels Tussenbestuur (1791-1815)

  • De periode 1799–1816 wordt gekenmerkt door afwisselend Nederlands en Engels bestuur. 
  • Engeland veroverde Suriname in 1799. Daarbij moest iedereen trouw beloven aan de Britse koning. Wie weigerde, mocht niet in de kolonie blijven en moest weg. Eigendommen van Spanjaarden en Fransen in Suriname werden in beslag genomen, omdat Groot-Brittannië met die landen in oorlog was.
  • Bij de Vrede van Amiens (25 maart 1802) werd de kolonie teruggegeven aan de (Bataafse) Nederlanden, maar al in 1804 namen de Britten Suriname opnieuw in.
  • Deze Engelse bezetting duurde tot Suriname bij het Verdrag van Londen (13 augustus 1814) aan Nederland werd toegewezen; de feitelijke overdracht vond plaats in 1816. 


Koloniale Periode (19e eeuw)


Hof van Justitie aan de Oranjestraat, in 1831 getekend door Pierre Jacques Benoit

  • Na de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden (1815) kreeg Suriname met het Regeringsreglement van 1815 een nieuw staatsrechtelijk kader.
  • In de 19e eeuw volgden herzieningen (1828, 1832) en een ingrijpend nieuw Regeringsreglement in 1865.
  • De afschaffing van de slavernij (1 juli 1863) vormde een kantelpunt. Het Regeringsreglement van 1865  moderniseerde het bestuur en stelde de Koloniale Staten in (vanaf 1866) — de voorloper van de huidige Nationale Assemblée.


Koloniale Periode (20e eeuw)

  • In de 20e eeuw volgden modernere regelingen die stap voor stap meer autonomie en politieke rechten introduceerden. Deze documenten markeren de weg naar de uiteindelijke onafhankelijkheid van Suriname in 1975.
  • Na 1945 verschoof het koloniale bestuur stap voor stap richting zelfbestuur. De Staatsregeling van 1948 voerde het algemeen kiesrecht in. Met het Statuut voor het Koninkrijk van 1954 werd Suriname een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden: eigen regering en parlement, terwijl het Koninkrijk vooral buitenlandse zaken en defensie behield.
  • De Staatsregeling van 1955 legde dit bestel vast met een gouverneur als vertegenwoordiger van het Koninkrijk, een Raad van Ministers onder leiding van een minister-president, een duidelijker scheiding der machten en verankerde grondrechten en een onafhankelijke rechterlijke macht.


Grondwet van 1975

  • De grondwet van 1975 werd op 19 augustus 1975 aangenomen door het toenmalige parlement, als voorbereiding op de onafhankelijkheid van Suriname op 25 november 1975. 
  • Een officiële memorie van toelichting bij de uiteindelijke tekst ontbreekt. Wel bestaat er een memorie van toelichting bij het oorspronkelijke ontwerp.


Grondwet van 1987

  • Onze grondwet dateert uit 1987 en markeerde de terugkeer van de democratie na een periode van militaire dictatuur (1980–1987). Op 30 september 1987 werd de tekst via referendum aangenomen. Meer dan 96% van de kiezers stemde voor. Er was een opkomst van 62,7%.
  • De eerste versie van de grondwet kende de militairen nog aanzienlijke macht toe. Dat leidde in 1990 tot de zogeheten decembercoup, waarbij het leger de regering afzette. Na de verkiezingen van 1991 werd de grondwet in 1992 aangepast en verdwenen de bepalingen die de militairen politieke invloed gaven.
  • Een tweede grote wijziging volgde in 2023, toen het kiesstelsel werd hervormd. Het oude districtenstelsel maakte plaats voor een systeem van landelijke evenredige vertegenwoordiging.


Archief

Voor Studenten

Hier vind je studiemateriaal dat ter beschikking is gesteld voor studenten. Deze zijn bedoeld om te oefenen en je beter voor te bereiden op colleges en tentamens.


Over ons

  • Deze website is een initiatief is van de Stichting Mr. Jules Ajodhia ter Bevordering van de Staatsrechtwetenschap. De stichting is opgericht om de erfenis en het gedachtegoed van Mr. Jules Ajodhia levend te houden en bij te dragen aan de ontwikkeling van het staatsrecht en de rechtswetenschappen in het algemeen.
  • Voormalige vicepresident en jurist Mr. Jules Ajodhia was tweemaal vicepresident van de Republiek Suriname en speelde een sleutelrol bij het herstel van de democratische rechtsstaat vanaf 1987.
  • Email: stg.mr.julesajodhia@gmail.com